Duurzaamheidsprogramma – uitvoering
Op 18 maart 2021 is het Duurzaamheidsprogramma 2021-2024 vastgesteld. Daarmee zijn de ambities, de uit te voeren projecten en de benodigde financiën voor het verduurzamen van de gemeente Nieuwkoop in het jaar 2022 bekend. Het thema ‘Energie’ is het hoofdthema binnen het duurzaamheidsprogramma, waaronder de hieronder beschreven uitvoeringslijnen Regionale Energie Strategie (RES) en Transitievisie Warmte. De derde uitvoeringslijn ‘Energiebesparing’ is energiebesparing (wijk aanpakken, opleiden van energiecoaches).
Doorlopend over de periode 2021-2024 gaat veel aandacht uit naar het adviseren van inwoners, bedrijven en organisaties. Het gaat onder andere om de volgende activiteiten: energiescans bedrijven, zelfbouwconsult, energieadviezen monumenten, het stimuleren van natuur- en milieueducatie, het doorontwikkelen van het Duurzaam Bouwloket, 'green deal zorg' (je voetafdruk op het milieu verkleinen) en het stimuleren van circulariteit bij bedrijven. Ook wordt gekeken naar mogelijkheden voor het verduurzamen van het gemeentelijke vastgoed en is er inzet nodig voor communicatie over en monitoring van de activiteiten uit het programma. Een uitgebreide beschrijving per activiteit en een toelichting op de beleidsdoelen is te vinden in het Duurzaamheidsprogramma 2021-2024.
Regionale Energiestrategie (richting RES 2.0)
Op 3 juni 2021 heeft de raad de RES 1.0 Holland Rijnland vastgesteld onder de voorwaarde dat Nieuwkoop een productieplafond van 0,08 TWh in 2030 hanteert, geen mogelijkheden ziet voor (grote) windturbines en de Natura 2000 & Natuur Netwerk Nederland gebieden vrijwaart van windturbines en zonnevelden. Daarbij heeft de raad een motie aangenomen om de routekaart zon op dak van Holland Rijnland verder uit te werken voor Nieuwkoop. Ook heeft de raad opdracht gegeven aan het college om een lokaal afwegingskader voor zonnevelden op te stellen. Het afwegingskader bevat afwegingscriteria en ruimtelijke & sociaal-economische randvoorwaarden. Parallel hieraan onderzoeken we - binnen de (oriëntatie) gebieden[1] - welke ruimte er is voor een maatschappelijk gedragen inpassing van zonnevelden dat past binnen de kaders van de provincie. De bovengenoemde werkzaamheden vinden grotendeels in 2022 plaats en moeten gereed zijn voordat de RES 2.0 in juni 2023 is vastgesteld. De duurzaamheidsreserve dekt de aan RES gerelateerde kosten.
[1] Oriëntatiegebieden zijn gebieden die opgenomen zijn op de regionale kaart als onderdeel van de RES 1.0 Holland Rijnland. Deze gebieden bieden – vanuit participatie - aanknopingspunten voor zonnevelden.
Transitievisie Warmte
Vanuit het Klimaatakkoord draagt het Rijk gemeenten op om een Transitievisie Warmte (TVW) op te stellen. Deze visie moet beschrijven hoe en in welke volgorde de wijken van de gemeente Nieuwkoop overstappen van verwarmen via aardgas naar duurzame vormen van verwarmen. Op 31 december 2021 moet de TVW zijn vastgesteld. Vanaf 2022 starten wijkuitvoeringsplannen waarin de opgave van aardgasvrij en energieneutraal verder op wijkniveau zal worden uitgewerkt. In het duurzaamheidsprogramma 2021-2024 is er € 70,000 voor het uitvoeren van de TVW en € 65,000 voor wijkaanpakken energieneutraal beschikbaar in 2022. Hoeveel wijkaanpakken tot uitvoering komen en in welke wijken gestart kan worden, is afhankelijk van de keuzes die in de visie worden gemaakt.
Duurzaamheidsreserve
Om de omslag naar een duurzamer Nieuwkoop te maken is een duurzaamheidsreserve ingesteld. De besteding van middelen uit de Duurzaamheidsreserve is gekoppeld aan de maatregelen die zijn gebundeld in het Duurzaamheidsprogramma 2021-2024. Daarnaast worden zoveel mogelijk bestaande en nieuwe subsidiemogelijkheden benut en biedt de reserve financiële ruimte om in te spelen op nieuwe initiatieven. Voor 2022 is dat deels de uitvoering van de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen. Dit is een rijkssubsidie van € 152.700 voor het nemen van kleine energiebesparende maatregelen bij huur en koopwoningen. Naast de RREW-subsidie spelen er twee moties in 2022. Één daarvan is een toezegging van € 100.000 voor onderzoeken naar toekomstperspectieven in de vorm van efficiënte en integrale duurzame energiegebiedssystemen. De tweede motie verzoekt het college te onderzoeken hoe in Nieuwkoop groene daken kunnen worden gestimuleerd via een subsidieregeling.
Duurzaamheid in relatie tot grondexploitaties
Sinds 1 januari 2021 moeten alle nieuwbouwwoningen waarvoor een omgevingsvergunning wordt aangevraagd voldoen aan de eisen van BENG (bijna energieneutraal gebouw). Sinds 1 januari 2019 gelden deze eisen al voor nieuwe overheidsgebouwen.
Daarnaast is per 1 juli 2018 de Wet VET (Wet Voortgang Energietransitie) van kracht, waarin is vastgesteld dat alle nieuwbouw woningen aardgasvrij moeten zijn. De gemiddelde kostprijs van een woning is hierdoor gemiddeld met € 20.000 tot 25.000 gestegen. De energielasten van deze woningen komen lager te liggen, maar dit is niet voldoende om de meerkosten te dekken. Het werkelijke effect wordt per project bekeken, rekening houdend met de gekozen technische oplossing. De duurzaamheidseisen kunnen een drukkend effect hebben op de grondwaarde als de bouwkosten sterker stijgen dan de woningprijzen voor nieuwbouw. De effecten hiervan kunnen wel sterk verschillen tussen projecten en zijn afhankelijk van het type woningen en de gekozen duurzaamheidsoplossingen.
Andere onderwerpen die aandacht krijgen bij nieuwe (woning)bouwprojecten zijn bijvoorbeeld natuur inclusief bouwen, energieneutraal bouwen, gebruik van circulaire materialen en klimaatadaptie.